Co robić, gdy poziom trójglicerydów jest za wysoki? Przyczyny, objawy, leczenie i dieta
Poziom triglicerydów bada się na podstawie próbki krwi żylnej.
Fot. 123rf.com

Co robić, gdy poziom trójglicerydów jest za wysoki? Przyczyny, objawy, leczenie i dieta

Zbyt wysoki poziom trójglicerydów we krwi (hipertriglicerydemia) może być groźny. Jeśli problem jest niezdiagnozowany i nieleczony, może doprowadzić do miażdżycy, zawału serca lub ostrego zapalenia trzustki. Jak sprawdzić, czy mamy podwyższony poziom trójglicerydów i co robić, by go obniżyć?

Kiedy mówimy o zaburzeniach lipidowych, zwykle myślimy o podwyższonym poziomie cholesterolu, zapominając o innej frakcji lipidów – triglicerydach (trójglicerydach), które także mają ogromne znaczenie dla naszego zdrowia.

O podwyższonym poziomie trójglicerydów dowiadujemy się najczęściej podczas badań kontrolnych, kiedy lekarz zleca wykonanie lipidogramu, czyli oznaczenie poziomu cholesterolu i innych lipidów we krwi. Nieprawidłowe wyniki mogą nas zaskoczyć, ponieważ zarówno podwyższony cholesterol jak i trójglicerydy nie dają dokuczliwych objawów. Można czuć się dobrze, choć w organizmie zachodzą niekorzystne procesy prowadzące do miażdżycy naczyń krwionośnych.  W celu obniżenia poziomu trójglicerydów, lekarze zalecają:

  • zmianę diety – ograniczenie tłustych pokarmów, szczególnie mięsa, i zwiększenie produktów zawierających tłuszcze roślinne oraz ryby morskie, świeże warzywa i owoce;
  • redukcję wagi.

Takie postępowanie według wytycznych ekspertów zwykle jest wystarczające do normalizacji poziomu triglicerydów we krwi.

Czy wysoki poziom trójglicerydów jest groźny?

Trójglicerydy to jedna z frakcji lipidów, które obok kwasów tłuszczowych stanowią główne źródło energii dla mięśni. Pełnią też inne funkcje, dlatego ich stałe dostarczanie do organizmu jest niezbędne dla jego prawidłowego funkcjonowania.

Ich podstawowym źródłem są pokarmy, szczególnie pochodzenia zwierzęcego. Nie możemy jednak zapominać, że tak jak ze wszystkim, tak i z trójglicerydami konieczny jest umiar, a ich nieprawidłowy poziom może być niebezpieczny dla zdrowia.

Niestety, hipertriglicerydemia nie daje żadnych objawów, które mogłyby nas ostrzec, że poziom triglicerydów jest podwyższony. Dlatego zaburzenie to przebiega podstępnie, a niewykryte i nieleczone może prowadzić do takich powikłań, jak:

  • miażdżyca naczyń – wprawdzie uważa się, że ryzyko to związane jest głównie z podwyższonym poziomem cholesterolu, jednak nieprawidłowe frakcje lipidów związane z hipertriglicerydemią też sprzyjają tworzeniu się zmian miażdżycowych; może to prowadzić do chorób układu krążenia, zawału serca czy udaru mózgu,
  • zaburzenia lipidowe, szczególnie hipertriglicerydemia, mogą współistnieć z cukrzycą; zaś niektóre genetycznie uwarunkowane dyslipidemie (zaburzenia gospodarki lipidowej) są wynikiem nieleczonej cukrzycy i zaburzeń tarczycy,
  • ciężka hipertriglicerydemia (ze stężeniem triglicerydów > 1000 mg/dl), może skutkować ostrym zapaleniem trzustki.

Dlaczego poziom trójglicerydów jest za wysoki?

82340119_m
Główną przyczyną podwyższonego poziomu trójglicerydów jest niewłaściwa dieta, bogata w tłuszcze i cukry
123rf.com

Poza genetyczną skłonnością do zaburzeń lipidowych najczęstszą przyczyną hipertriglicerydemii jest zła dieta:

  • nadmierna podaż kalorii i nadwaga,
  • nadmiar tłuszczów zwierzęcych w pokarmach,
  • nadmiar cukrów w diecie,
  • nadużywanie alkoholu, szczególnie w przypadku już istniejącej hipertriglicerydemii.

Kombinacja tych czynników dietetycznych prowadzi do znacznego wzrostu poziomu triglicerydów w surowicy. Dodatkowym czynnikiem niekorzystnym jest bardzo mała aktywność fizyczna, która zmniejsza zużycie triglicerydów w mięśniach.

Co robić, by obniżyć poziom trójglicerydów we krwi?

Prawidłowy poziom trójglicerydów we krwi to 150 mg/dl. Jeśli ich poziom nie przekracza 200 mg/dl, w leczeniu wystarczy zmiana diety i trybu życia.

W przypadku wyższego poziomu, szczególnie ze współistniejącymi innymi czynnikami ryzyka chorób układu krążenia, poza dietą konieczne jest leczenie farmakologiczne:

  • w pierwszej kolejności zaleca się leki z grupy fibratów, które redukują poziom trójglicerydów,
  • potem statyny, które wpływają na poziom cholesterolu i równowagę poszczególnych frakcji lipidów w surowicy,
  • można zastosować substancje wiążące kwasy tłuszczowe w jelitach i zapobiegające ich wchłanianiu, np. ezetymib.

Hipertriglicerydemię stwierdza się, gdy oznaczenia lipidowe są podwyższone przynajmniej w 2 badaniach pod rząd, wykonanych w odstępie 2-3 tygodni.

Dlaczego cholesterol też musi być w normie?

Z cholesterolu powstają kwasy żółciowe, konieczne w trawieniu tłuszczów, niektóre hormony (płciowe, steroidy) oraz wiele innych substancji ważnych dla prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Cholesterol stanowi też ważny budulec błon komórkowych oraz osłonek komórek nerwowych.

Zbyt niski poziom cholesterolu we krwi zwiększa ryzyko krwawienia śródmózgowego (udaru krwotocznego mózgu). Poziom cholesterolu powinien być utrzymywany w prawidłowych granicach, a przekraczanie norm, zarówno w górę, jak i w dół, nie jest korzystne dla organizmu.

Cholesterol całkowity normy:

  • osoby dorosłe do 29. roku życia – 180-200 mg/ dl
  • od 30 do 39 lat – 225 mg/ dl
  • od 40 do 49 lat – 245 mg/ dl
  • osoby powyżej 50. roku życia – 265 mg/ dl

Cholesterol LDL, tzw. zły (sprzyja zmianom miażdżycowym), norma:

  • nie powinien przekraczać granicy 135 mg/ dl

Cholesterol HDL – tzw. dobry (przeciwdziała zmianom miażdżycowym), normy

  • kobiety nie mniej niż 55-45 mg/ dl, natomiast mężczyźni 55 mg/ dl

Stosunek ilości cholesterolu całkowitego do LDL

  • mniejszy niż 4,5

Jak zbadać poziom trójglicerydów?

  • Poziom triglicerydów bada się na podstawie próbki krwi żylnej.
  • Do pobrania krwi zgłoś się na czczo, tj. po 12-14 godzinach nieprzyjmowania posiłków.
  • W dniach poprzedzających badanie stosuj zwykłą dietę, nie spożywaj produktów bogatych w tłuszcz i węglowodany proste, np. fastfoodów, słodyczy, smażonego mięsa.
  • Powiedz lekarzowi, jakie przyjmujesz leki i na co chorujesz, ponieważ może to mieć wpływ na wynik poziomu trójglicerydów.

Dobra dieta na obniżenie poziomu trójglicerydów

120959495_m
W hipertriglicerydemii podstawą zdrowego żywienia powinny być pokarmy zawierające kwasy omega-3
123rf.com

W hipertriglicerydemii podstawą zdrowego żywienia powinny być pokarmy zawierające kwasy omega-3, tłuszcze roślinne, błonnik oraz witaminy. Bogatym źródłem kwasów omega-3 jest oliwa z oliwek, olej rzepakowy, awokado, orzechy, ryby morskie i owoce morza.

Zaleca się spożywanie dużej ilości świeżych warzyw i owoców, będących źródłem tłuszczów roślinnych i witamin.

Produkty zbożowe powinny być jak najmniej przetworzone. Wskazane jest pieczywo pełnoziarniste, grube kasze (gryczana, jęczmienna, pęczak), makarony razowe i brązowy ryż. Ważne, by ograniczyć spożycie alkoholu. Szczególnie piwa, które zawiera sporo węglowodanów.

Czytaj więcej