Sezon wyprzedażowy w pełni! Sklepy czyszczą magazyny, kusząc obniżkami do 70 procent. Jak nowe prawo ma nas chronić – i czy skutecznie? Sprawdź, czy sprzedawcy mogą zawyżać ceny przed obniżką i czy sklepy internetowe mogą publikować fałszywe opinie. Co robić, gdy cena na półce jest inna niż cena przy kasie? Czy ceny w sklepie stacjonarnym mogą być inne niż na stronie internetowej? Przeczytaj, co się zmieniło w prawach konsumenta od 2023 roku.
Drugi sprzęt za złotówkę, obniżka 70 procent – zastanawiasz się, jak im się to opłaca? Pamiętaj, że wyprzedaże są okazją nie tylko dla kupujących, którzy potrafią „upolować” towar w supercenie. Również dla sklepów, które wykorzystują wzmożony ruch, stosując manipulacje i nieuczciwe praktyki.
Prawa konsumenta 2023: Czy sprzedawcy mają prawo zawyżać ceny przed wyprzedażą?
Koniec z zawyżaniem cen przed wyprzedażą! Obowiązujące od 1 stycznia 2023 r. przepisy dyrektywy unijnej Omnibus mają chronić nas przed stosowaną w czasie wyprzedaży „żonglerką" cenami. Polega ona na zawyżaniu wyjściowej ceny produktu i późniejszym jej pozornym obniżaniu – czasem do kwoty wyższej, niż cena przed promocją! Klient dotąd nie był w stanie ocenić, czy obniżka jest realna, czy wynika z zawyżenia wyjściowej ceny.
Od nowego roku mamy już taką możliwość, bo zarówno sklepy stacjonarne, jak i internetowe mają obowiązek informowania o obniżeniu ceny towaru lub usługi, podając informację o najniższej jego cenie, jaka obowiązywała w ciągu ostatnich 30 dni przed promocją. Łatwo zweryfikować, czy to faktycznie tak duża przecena, jak deklaruje sklep.
MASZ PRAWO Jeśli brakuje tej informacji na metce przecenionej kurtki czy odkurzacza, spytaj o to sprzedawcę. Masz prawo znać wartość realnej obniżki!
Prawa konsumenta 2023: Czy sklepy internetowe mogą publikować fałszywe opinie?
Te same przepisy regulują również kwestię publikacji opinii o danym produkcie na stronie internetowej sklepu. Teraz każda zamieszczona ocena musi zostać zweryfikowana przez przedsiębiorcę, który ma obowiązek informować na stronie o sposobie weryfikowania autentyczności zamieszczanych opinii. UOKiK ukarał już kilka firm handlujących fałszywymi opiniami rzekomych klientów. Były tworzone na zlecenie, przez pracowników firm, a nie przez prawdziwych konsumentów.
Prawa konsumenta 2023: Co robić, gdy cena na półce jest inna niż cena przy kasie?
Wielokrotnie zmieniane ceny na dany produkt często sprawiają, że panuje obniżkowy bałagan. Na metce widzimy kilka przekreślonych kwot, na półce inną, a przy kasie okazuje się, że nabijana cena jest jeszcze inna. Gdy okazuje się wyższa, machamy ręką i decydujemy się na zapłatę podanej przez kasjera kwoty. Niesłusznie! Obowiązującą jest cena z metki czy półki, a nie ta podana przy kasie!
Możesz powołać się na art. 543 kodeksu cywilnego, mówiący, że towar wystawiony na sprzedaż wraz z oznaczeniem ceny uznaje się za ofertę sprzedaży. Chodzi o to, że decydując się na zakup, godzimy się na przyjęcie oferty według ceny oznaczonej na towarze. Dlatego sprzedawca powinien naliczyć cenę, zgodną z ceną oznaczoną na metce czy półce. Jeśli odmawia, łamie przepisy.
Potwierdza to także art. 5. Ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług: „W przypadku rozbieżności lub wątpliwości co do ceny za oferowany towar lub usługę, konsument ma prawo żądać sprzedaży ich po cenie dla niego najkorzystniejszej”.
Przepisy zobowiązują sprzedawcę, by podał informację, do kiedy obowiązuje promocja w momencie jej wprowadzenia. Nieuczciwą praktyką jest wprowadzanie kupujących w błąd, np. co do czasu trwania oferty specjalnej, albo ilości przecenionych towarów (np. ostatni produkt w wyprzedażowej cenie, jeśli na stanie jest ich więcej).
Obowiązują tu te same przepisy, co w przypadku rozbieżności w cenie na metce i przy kasie – o ile faktycznie nigdzie nie ma jasno podanej do wiadomości klientów informacji o dacie zakończenia promocji (np. dopisek na plakacie: „promocja obowiązuje w dniach od… do…” albo „Wyprzedaż tylko do 31 stycznia”), a ceny na półkach czy metkach są wciąż podane z obniżkami.
Prawa konsumenta 2023: Czy ceny w sklepie stacjonarnym mogą być inne niż na stronie internetowej?
Podczas wyprzedaży często pojawia się dylemat: w sklepie stacjonarnym ten sam produkt nie jest przeceniony, a sprzedawany online już tak, albo cena w sieci jest niższa niż w sklepie. Która obowiązuje? Czy można żądać zakupu po tej niższej? Nie. Sklepy stacjonarne i internetowe nawet tej samej sieci mają osobne regulaminy. Zwierają zapisy informujące, że ceny tego samego produktu mogą być w nich różne. Jeśli zależy ci, by przymierzyć ubranie, wybrać dobry rozmiar, zobaczyć na żywo kolor sofy, pozostaje zrobić to w sklepie, a kupić taniej w sieci.
Jeśli jednak regulamin danej promocji stanowi inaczej (np. „Promocja dotyczy sklepów stacjonarnych i internetowego”), oczywiście sprzedający musi wywiązać się z jego zapisów!
Mimo prokonsumenckich przepisów, manipulacje cenami wciąż będą się zdarzać. UOKiK zaznacza, że przedsiębiorca nie ma obowiązku umieszczania najniższej ceny z ostatnich 30 dni za każdym razem, gdy obniża cenę towaru. Dotyczy to głównie wyprzedaży (Black Friday, wyprzedaże sezonowe).
- Np. w przypadku produktów szybko psujących się (z terminem ważności krótszym niż 30 dni), sprzedawca ma uwidaczniać tylko aktualną cenę i tę sprzed pierwszego zastosowania obniżki, a gdy przeceniony towar jest w ofercie krócej niż 30 dni – najniższą cenę od rozpoczęcia sprzedaży.
- Niektóre rodzaje obniżek mogą nadal sprytnie „obchodzić” nowe regulacje – i teraz będą się zdarzać na pewno częściej. Chodzi np. o tzw. transakcje wiązane, typu „Trzecia rzecz za złotówkę”. Dotąd takie oferty były domeną sklepów spożywczych, teraz coraz częściej można kupić np. komputer w zestawie z tabletem i grą za 1 grosz. Taka akcja nie oznacza przecież, że dany towar został objęty promocją i przeceniony. Nie mamy wtedy możliwości zweryfikować, jaki jest realny zysk (wyjściowe ceny mogły zostać zawyżone, sklep nie musi ich podawać).
- Podobny mechanizm dotyczy rabatów specjalnych, spersonalizowanych – np. z okazji urodzin. Tu także sklep nie ma obowiązku „tłumaczyć się” z ceny sprzed naliczenia rabatu, czy przed użyciem urodzinowego kodu
Zasady reklamacji i zwrotów rzeczy z wyprzedaży
Pamiętajmy, że podczas wyprzedaży mamy takie same prawa, a sprzedawca takie same obowiązki dotyczące reklamacji jak podczas zwyczajowych zakupów! Oznacza to, że towar z wyprzedaży, który okaże się niezgodny z umową, mamy prawo reklamować w ciągu co najmniej dwóch lat od daty zakupu, a ten kupiony online możemy także zwrócić w ciągu 14 dni, bez podawania przyczyny.
Powyższa zasada dotyczy zakupów towarów, które nie mają tzw. uwidocznionych wad. To znaczy, że jeśli obniżka ceny została spowodowana nie wyprzedażą sezonową czy inną, ale właśnie wadą towaru, a my, wiedząc o tym, zdecydowaliśmy się na zakup, nie możemy go już reklamować w zakresie tej wady. Wciąż przysługuje nam reklamacja z tytułu wykrycia innych niezgodności towaru z umową.
Proste zasady, jak nie dać się złapać „na okazję” podczas zakupów
- Określ potrzeby i zaplanuj zakupy – nim zdecydujesz się iść na wyprzedaż, zastanów się, co chciałabyś kupić okazyjnie. Jeśli twoja kurtka zimowa jest zniszczona, to jest dobry moment, by kupić nową na kolejny sezon. Żelazko warto kupić teraz, jeśli twoje jest wysłużone, nie tylko dlatego, że nowe kupisz za połowę ceny. Skup się na zaplanowanych zakupach.
- Zanim kupisz, porównaj – łatwo złapać się na tym, że skoro jest wyprzedaż i jest tanio, nie ma sensu szukać gdzie indziej. Nieprawda! Różnice cen tego samego towaru bywają duże także w czasie wyprzedaży!
- Pamiętaj, że GRATIS nie jest za darmo – musisz wydać określoną kwotę, by go „dostać”. To okazja pod warunkiem, że obie rzeczy ci się przydadzą.
