Uwaga na oszustwa przed świętami Bożego Narodzenia! Jak się chronić?

Policja apeluje, żeby zwracać jeszcze większą uwagę na wiadomości, które otrzymujemy e-mailem lub SMS-em. CERT Polska – Zespół Reagowania na Incydenty Bezpieczeństwa Komputerowego –  informuje o kolejnych pomysłach cyberprzestępców, a UOKiK i Europejskie Centrum Konsumenckie wydają ostrzeżenia o nieuczciwych działaniach marketingowych.

Jak rozpoznać fałszywe promocje i pseudookazje?

Przed Bożym Narodzeniem zawsze jest ich dużo, ale w tym roku mamy prawdziwy wysyp. Nieuczciwi sprzedawcy stosują sztuczki, które mają przekonać klientów, że kupując u nich, oszczędzamy. Nieprawda. 

• Telewizor tańszy np. o 25 proc. byłby świetną okazją, gdyby nie to, że tuż przed promocją jego cena... wzrosła o 30 proc. Takie promocje wkrótce będą zakazane, a sprzedawcy, którzy je stosują, karani. Ale teraz są nagminne.
• Presja czasu to kolejna częsta praktyka. Obniżona cena ma obowiązywać np. tylko w tygodniu przedświątecznym. Ale zaraz po Gwiazdce będzie nowa promocja.
• „W wielopaku jest taniej” – to chwyt znany od dawna, ale w tym roku stosowany częściej, bo nieuczciwi sprzedawcy wykorzystują nasze obawy przed wzrostem cen. Kupujemy „drugi produkt za pół ceny”, choć wcale tego produktu nie potrzebujemy.
• Brak towaru z promocji – ten grzech zdarza się e-sklepom. Sprzedawca kusi tańszą ofertą, a gdy klient złoży zamówienie, okazuje się, że towar z promocji jest wyprzedany. Zamówienie może być anulowane lub zrealizowane za dopłatą. Wiele osób decyduje się dopłacić.

Najczęstsze oszustwa spotykane przed świętami: jak je rozpoznać?

Takie oszustwa pojawiają się przez cały rok, ale w grudniu jest ich najwięcej i najłatwiej jest paść ich ofiarą. Wtedy spieszymy się, szukamy najlepszych i najtańszych ofert, nasza czujność zostaje uśpiona i sprawdzamy dokładnie źródła ani wiarygodności oferty. I w ten sposób tracimy nie tylko pieniądze.

Oszustwa przed świętami: okazje cenowe i znikający sprzedawcy

W portalu sprzedażowym pojawia się ogłoszenie od osoby, która rzekomo chce za pół ceny odsprzedać nowy wartościowy przedmiot (np. smartfon). Trafiamy na nie, szukając pomysłu na prezent. Płacimy i zostajemy z niczym, bo sprzedawca znika.

Gorzej, jeśli zgodzimy się zapłacić, korzystając ze spreparowanego linka do systemu szybkich płatności, który sprzedawca wysłał w wiadomości. Link prowadzi do sfingowanej strony, która wyłudza dane dostępu do konta w banku. 

Oszustwa "na paczkę": na czym polegają?

Oszustwa „na paczkę” są znów bardzo częste. Przestępcy rozsyłają SMS-y z powiadomieniem o próbie doręczenia przesyłki lub o przesyłce czekającej w paczkomacie. Gdy klikniemy link znajdujący się w wiadomości, możemy nieświadomie zainstalować w telefonie aplikację szpiegującą. Uwaga! Oszuści teraz podszywają się pod Pocztę Polską, wysyłając wiadomości o koniecznych opłatach celnych. W tym wypadku chodzi o wyłudzenie danych karty płatniczej.

Oszustwa telefoniczne i sms-owe informujące o "wygranej": jak działają?

Telefony z zaproszeniem „po odbiór prezentu” albo „wygranej w konkursie” np. telewizora lub robota kuchennego to kolejna przedświąteczna plaga. Oczywiście nikt nie chce dać nam niczego za darmo, chodzi  o zdobycie danych osobowych. Gdy oszuści wejdą w ich posiadanie, mogą wyłudzić pożyczki i zaciągnąć zobowiązania na nasze nazwisko.

Uwaga! Przestępcy w ostatnim czasie podszywają się pod sieć sklepów Żabka. Wysyłają wiadomości z informacją o rzekomej wygranej i linkiem prowadzący do sfałszowanej strony z logo tej sieci. Mamy tam podać numer konta, gdzie ma trafić „wygrana”. 

Oszustwa sms-owe "na życzenia" i "na pocztę głosową"

SMS z informacją, że czekają życzenia od dawno niewidzianego krewnego to kolejny przekręt. Podobny mechanizm wykorzystują oszuści wysyłający SMS-y z informacją o wiadomości czekającej w poczcie głosowej. Życzeń ani wiadomości nie ma, jest próba wyłudzenia danych.

Fałszywe zbiórki na cele charytatywne: jak nie dać się oszukać?

Przestępcy cynicznie wykorzystują to, że w grudniu otwieramy serca dla potrzebujących. Wśród wielu zbiórek na ważne cele są takie, które mają na celu wyłudzenie pieniędzy lub danych.

Zdjęcia i opis dramatycznej sytuacji np. rodziny ukraińskiej czy chorego dziecka przekazywane na zasadzie łańcuszka wcale nie muszą być prawdziwe. Jeśli chcemy pomóc, trzeba zweryfikować informacje – skontaktować się z tym, kto pierwszy wysłał apel. Gdy nie ma do niego kontaktu, lepiej nie ryzykować. Bardziej wiarygodne są zbiórki prowadzone za pośrednictwem platform typu pomagam.pl, siepomaga.pl, zrzutka.pl. Są one weryfikowane przez portal.

Ważne! Jeśli planujemy przekazać wsparcie na określony cel, najlepiej zrobić to za pośrednictwem dużej organizacji. Mamy pewność, że pieniądze nie trafią do oszusta i że zostaną dobrze spożytkowane.

Oszustwa sms-owe w okresie przedświątecznym: na co uważać?

Przedświąteczna nerwówka sprawia, że częściej działamy bez namysłu, pod wpływem groźby. Wykorzystują to przestępcy, którzy dzwonią, podszywając się pod pracowników banków. Informują o „podejrzanych” transakcjach na koncie. Jeśli im uwierzymy i podamy dane, których żądają, możemy stracić wszystkie pieniądze.

• Znów krążą fałszywe wiadomości SMS z informacją o niedopłacie za prąd i groźbą jego wyłączenia. Ostatnio pojawiły się podobne wiadomości o niedopłacie za gaz, w których oszuści podszywają się pod PGNiG. W obu przypadkach celem cyberprzestępców jest przechwycenie danych do logowania do bankowości elektronicznej.
• Kolejna nowość w kampanii oszustw SMS-owych to informacja o niedopłacie za TV kablową lub serwis filmowy. Oszuści wysyłają takie wiadomości w ciemno, licząc, że trafią na kogoś, kto przestraszy się, że z powodu niewielkiej niedopłaty straci możliwość oglądania telewizji. I to akurat w święta! 

Jak możesz sprawdzić, czy to oszustwo?

Jeśli otrzymasz w wiadomości link i chcesz wiedzieć, dokąd prowadzi, przepisz go do paska adresów przeglądarki internetowej w komputerze. Ale uwaga, pod warunkiem, że masz zainstalowany aktualny program antywirusowy. Jeśli link wysłał oszust, dostaniesz ostrzeżenie, że prowadzi na niebezpieczną stronę.

Sprawdź listę ostrzeżeń, którą publikuje i aktualizuje Zespół Reagowania na Incydenty Bezpieczeństwa Komputerowego CERT Polska. Zawiera ona wykaz witryn, które stanowią zagrożenie dla pieniędzy lub danych. Znajduje się na stronie: https://cert.pl/ostrzezenia_phishing.

Jeśli wszystko wskazuje na to, że masz do czynienia z oszustem, zgłoś incydent, korzystając z formularza na stronie https://incydent.cert.pl/phishing lub wysyłając e-mail na adres: [email protected]. Zgłoszenia weryfikuje CERT Polska, fałszywe i niebezpieczne strony są blokowane.

Jak się zachować, gdy podejrzewasz, że sms lub telefon jest próbą oszustwa?

• Jeśli dostaniesz SMS z informacją o paczce, choć jej nie wysyłałaś ani nie oczekujesz, zignoruj go. Podobnie w przypadku wiadomości dotyczącej usług, z których nie korzystasz.
• Jeśli odbierzesz wiadomość o zaległości za prą, gaz lub usługi, z których korzystasz, skontaktuj się z biurem obsługi klienta i wyjaśnij sprawę.
• Nigdy nie dokonuj płatności za pośrednictwem linków podanych w SMS-ach ani w wiadomościach mailowych.
• Jeśli odbierzesz telefon od osoby, która podaje się za pracownika banku, rozłącz się i sama zadzwoń do banku. Spytaj, czy faktycznie próbowano się z tobą skontaktować.
• Nie działaj pod presją czasu, daj sobie czas, by sprawdzić, o co chodzi.