Wigilijna kutia pszeniczna z makiem i bakaliami. Tradycyjny przepis

Kutia to tradycyjna potrawa kuchni ukraińskiej, białoruskiej, rosyjskiej, litewskiej i dawniej polskiej kuchni kresowej. Z tego powodu kutia jako tradycyjna potrawa wigilijna przetrwała do dziś we wschodniej części naszego kraju: na Białostocczyźnie, Lubelszczyźnie, przygranicznych powiatach województwa podkarpackiego, a także przez Kresowian mieszkających w różnych częściach Polski.

Zwyczajowo kutia robiona jest z obtłuczonej pszenicy, ziaren maku, słodu, miodu, bakalii: różnorakich orzechów, rodzynek i innych dodatków. W wielu przepisach uwzględnia się mleko lub śmietankę do polania. Współcześnie do kutii używa się też składników, które niegdyś nie były tak popularne i dostępne, takich jak kawałki kandyzowanej skórki pomarańczowej czy migdały.

Jak tradycyjnie przygotować pszenicę do kutii?

Ziarna pszenicy otoczone są twardą łuską, dlatego przed gotowaniem należy ją usunąć, co jest czynnością dość długą i trudną. Na wsiach nadal wykonuje się ją jednak ręcznie. Dla najbardziej wprawionych w tym procesie obróbka 1 kg pszenicy zajmuje on ok. 15 minut, ale nowicjusze spędzą nad tym około pół godziny. 

Ziarna, po lekkim zwilżeniu, wsypujemy do woreczka z lnianego płótna i zawiązujemy. Następnie drewnianą pałką tłuczemy worek na twardym podłożu. Co kilka minut worek należy rozwiązać i zawartość skropić lekko zimną wodą, co sprawia, że łuski łatwiej odchodzą od ziaren. Potem ziarna przepłukuje się wodą na rzadkim sicie, by oddzielić oderwane łuski.

Pszeniczna kutia z makiem i bakaliami

Składniki:

• 1/2 kg ziaren pszenicy
• 1 szklanka maku
• 150 g rodzynek
• 200 g naturalnego miodu
• 100 g orzechów włoskich
• 100 g orzechów laskowych
• kandyzowane owoce lub skórka pomarańczowa do dekoracji deseru

Sposób przygotowania:

1. Ziarna pszenicy opłucz na sicie, odcedź i przełóż do garnka. Zalej przegotowaną wodą. Odstaw na kilka godzin, aby pszenica napęczniała. Pozostaw w tej samej wodzie. Ugotuj do miękkości. Odcedź, ostudź. 
2. Mak przelej na sicie, zalej wrzątkiem. Gdy napęcznieje (po 2-3 godzinach), odlej go, osącz i zmiel dwukrotnie. 
3. Rodzynki przebierz, przełóż do miseczki. Zalej wodą, odłóż do namoczenia. Jeśli chcesz, do wody możesz dodać kilka kropli esencji do ciast (np. migdałowej, arakowej lub rumowej).
4. Miód przełóż do rondelka, podgrzej na małym ogniu. Posiekaj dość drobno orzechy włoskie oraz orzechy laskowe. Wsyp je do rondelka z podgrzanym miodem, wymieszaj dokładnie i zdejmij z ognia.
5. Masę miodową połącz z ziarnami pszenicy, zmielonym makiem oraz osączonymi rodzynkami. Ostudź. Przed podaniem kutię ozdób kandyzowanymi owocami lub skórką pomarańczową.