Pykanie lub trzaskanie w uchu może być naprawdę nieprzyjemne. Wie o tym każdy, kto kiedykolwiek słyszał ten szum w uchu. Na szczęście, trzeszczenie w uszach nie zawsze musi oznaczać chorobę. Często za tymi niepokojącymi dźwiękami może kryć się zupełnie nieszkodliwa przyczyna.
Trzaski w uszach: najczęstsze przyczyny
Trzaski czy też szumy lub inne odgłosy w uszach to powszechna i bardzo dokuczliwa dolegliwość. Najczęstsze przyczyny szumów usznych to wiek. Doświadcza ich co piąta dorosła osoba. A po 60-tce – co trzecia. U niektórych szumy uszne trwają cały czas, u innych zaś dają o sobie znać okresowo, np. w nocy. Nikt poza nami ich nie słyszy. Mogą się pojawiać tylko w jednym uchu albo obu. Przypominają brzęczenie, syczenie, dzwonienie, bulgotanie, pykanie, trzaskanie lub uczucie zatkanego ucha. To objawy szumów usznych.
Dlaczego się pojawiają? Z wiekiem w uchu zachodzą zmiany sprawiające, że słyszymy gorzej. Ale najczęstsze przyczyny szumów usznych to nie tylko wiek.
1. Ciało obce może być przyczyną trzasków w uchu
Powodem, dla którego słyszysz szum w uchu, jest zazwyczaj napięcie błony bębenkowej, czyli zatkane ucho. Może to być płyn, ale również włos lub inne ciało obce. W takim przypadku trzask występuje tylko w jednym uchu. Jeśli coś dostało się do wnętrza ucha, laryngolog może to łatwo ustalić i wyciągnąć.
2. Woskowina może wywołać nieprzyjemne trzeszczenie
Przyczyną trzasków może być również woskowina w uchu, która powoduje ostre szumy uszne. Trzeszczy, gdy przełykasz? W takim razie winowajcą najprawdopodobniej jest woskowina. Połykanie zawsze oznacza zmianę ciśnienia. Woskowina blokuje przewód słuchowy i tak dochodzi do trzasków.
W tym przypadku można spróbować upłynnić woskowinę za pomocą specjalnego sprayu. Spray można kupić w drogerii lub aptece. W żadnym wypadku nie należy dłubać w uchu patyczkiem. To spowoduje, że woskowina jeszcze bardziej zablokuje ucho.
3. Szczęka powoduje trzaski w uchu
A konkretnie stawy skroniowo-żuchwowe. Jeśli mamy z nimi problemy, np. doszło do stanu zapalnego, możemy odczuwać nieprzyjemne dźwięki w uszach. Diagnostyką stawów skroniowo-żuchwowych zajmuje się stomatolog.
Trzaski i ostre szumy uszne mogą wywołać też urazy mechaniczne głowy, czaszki i kości szczękowej np. w wyniku wypadku.
4. Alergie wywołują trzaski w uchu
Wiele osób jest uczulonych na leki. Na przykład niektóre antybiotyki mogą wywołać reakcję alergiczną w przewodzie słuchowym zewnętrznym, co powoduje trzeszczenie w uchu.
W takim przypadku należy skonsultować się z lekarzem, który zmieni farmaceutyki. Nie można całkowicie odstawiać leków na własną rękę. Choć trzaskanie może ustąpić, to choroba, na którą przyjmujemy leki, może się nasilić i poważnie zaszkodzić naszemu zdrowiu, a nawet życiu.
5. "Pękanie" w uchu spowodowane bólem gardła
Anatomicznie ucho jest połączone z gardłem. Gdy gardło jest obolałe i w stanie zapalnym, często ucierpi na tym również ucho. Zapalenie to może również prowadzić do trzasków w uchu.
Infekcje zapalne, wirusowe, bakteryjne, grzybicze i mieszane gardła lub ucha są bardzo częstą przyczyną trzaskania i szumów w uszach. Jeśli nie czujesz bólu gardła, prawdopodobnie coś niedobrego dzieje się z twoim uchem zewnętrznym, środkowym lub wewnętrznym. W takiej sytuacji oprócz trzeszczenia występują też objawy przeziębienia, ból ucha i niedosłuch. W tej sytuacji konieczna jest wizyta u lekarza rodzinnego lub laryngologa.
6. Hałas, a nawet codzienne dźwięki urządzeń AGD mogą być przyczyną trzasków w uszach
Słuchanie głośniej muzyki, zwłaszcza przez słuchawki, ale też codzienne dźwięki tj. pralka, kosiarka sprawiają, że stopniowo niszczony jest słuch.
Zapobieganie trzaskom w uszach wywołanych przez urządzenia AGD opiera się na tych zasadach:
-
Jeśli planujesz używanie kilku hałasujących urządzeń, włącz je razem (np. pralkę w czasie odkurzania). Dwa urządzenia o różnej głośności hałasują tak samo jak jedno – to głośniejsze.
-
Hałaśliwe prace (np. koszenie trawy) wykonuj w nausznikach ochronnych. Warto w nich także odkurzać.
-
Wycisz mieszkanie – dźwięki pochłaniają wszystkie miękkie tkaniny, np. zasłony, dywany czy poduszki.
-
Pralkę, lodówkę postaw na matach wygłuszających
7. Stres przyczyną trzaskania w uszach
Stres może znacząco wpływać na różne aspekty zdrowia, w tym również na zjawisko trzaskania w uszach. Pod wpływem stresu dochodzi do zwiększenia napięcia mięśniowego, w tym mięśni szyi, twarzy i szczęki, co może wywierać dodatkowy nacisk na okoliczne struktury ucha. Również wzmożona produkcja hormonów stresu, takich jak adrenalina, może wpływać na przepływ krwi w uszach, co czasem objawia się jako trzaskanie czy szumienie.
Ponadto, stres może nasilać świadomość i koncentrację na tych dźwiękach, sprawiając, że stają się one bardziej uciążliwe. Zatem, choć stres sam w sobie nie jest bezpośrednią przyczyną trzaskania w uszach, może zwiększać jego percepcję i nasilać objawy.
8. Miażdżyca może wywoływać trzaski w uszach
Miażdżyca, czyli choroba charakteryzująca się odkładaniem blaszek tłuszczowych w ścianach naczyń krwionośnych, może mieć wpływ na trzaskanie w uszach. Zmniejszenie światła naczyń spowodowane miażdżycą prowadzi do ograniczenia przepływu krwi, co może wpływać na prawidłowe funkcjonowanie ucha wewnętrznego. Niedostateczne ukrwienie może zakłócać normalne procesy słyszenia, prowadząc do postrzegania nieistniejących dźwięków, takich jak szumy czy trzaski.
Ponadto, miażdżyca może powodować nieprawidłowe tętnienia w naczyniach krwionośnych, co również może być odczuwane jako trzaskanie lub silny szum uszny. Trzaskanie to może być zatem objawem zmian miażdżycowych w naczyniach krwionośnych, szczególnie tych zaopatrujących ucho wewnętrzne.
9. Przyczyną trzasków w uchu może być nadciśnienie tętnicze
Nadciśnienie tętnicze, czyli stan podwyższonego ciśnienia krwi w naczyniach krwionośnych, może mieć wpływ na trzaskanie w uszach. Podwyższone ciśnienie krwi może prowadzić do zwiększonego nacisku na delikatne struktury ucha wewnętrznego, co może zakłócać normalne procesy słyszenia. Dodatkowo, nadciśnienie często powoduje turbulencje w przepływie krwi, co może być odbierane jako trzaskanie lub szumienie w uszach. Zjawisko to może być szczególnie zauważalne w ciszy lub podczas odpoczynku.
Warto również zaznaczyć, że nadciśnienie jest czynnikiem ryzyka innych schorzeń naczyniowych, które również mogą wpływać na funkcjonowanie ucha wewnętrznego i powodować tinnitus. W takich przypadkach trzaskanie w uszach może być jednym z sygnałów ostrzegawczych, wskazujących na konieczność kontroli i leczenia nadciśnienia.
10. Nieprawidłowa pozycja podczas siedzenia może powodować trzaskanie w uszach
Kłopoty z kręgosłupem, zwłaszcza w obrębie odcinka szyjnego, przyczyniają się do wystąpienia trzasków i szumów usznych. Zwyrodnienie kręgosłupa może prowadzić do ucisku na nerwy lub naczynia krwionośne w okolicach szyi. To może zakłócać przepływ krwi i sygnały nerwowe, co może nasilać szumy uszne.
Aby temu zapobiegać, dbaj o prawidłową postawę, gdy długo siedzisz, np. oglądając telewizję. Siedź tak, aby stopy dotykały podłogi, a kolana były ustawione na wysokości bioder lub nieco niżej. Unikaj zawieszania nóg w powietrzu, co może prowadzić do niewłaściwej postawy. Nie siadaj z nogą na nogę – to prowadzi do nierównomiernego obciążenia kręgosłupa. Włóż poduszkę pod dolną część pleców, by utrzymywać naturalną krzywiznę kręgosłupa.
11. Popularne leki mogą być przyczyną trzasków uszu
Niektóre leki mogą powodować uszkodzenie komórek słuchowych, co wywołuje szumy uszne. Jednym z nich jest popularna aspiryna (kwas acetylosalicylowy). To częsty składnik preparatów bez recepty:
-
przeciwbólowych
-
przeciwgorączkowych
-
przeciwzakrzepowych.
Badania naukowe udowodniły, że kwas acetylosalicylowy ma wpływ na ukrwienie ucha wewnętrznego. Zmiany w przepływie krwi zmieniają wrażliwość nerwów, a to może nasilić szumy uszne. Mogą się one pojawić przy stałym przyjmowaniu leków lub po zażyciu jednorazowo dużej dawki.
Jak sprawdzić, czy w uchu jest woda? Test
Jeśli nie jesteśmy pewni, co dostało się do ucha – woda czy np. ciało obce, możemy zrobić bardzo prosty test. Przechylamy głowę w stronę, z której słyszymy hałas. Następnie obracamy lekko głowę. Jeśli trzeszczący dźwięk przechodzi w syczenie – to jest to ciecz. Jeśli utrzymamy głowę w tej pozycji przez dłuższy czas, płyn zwykle sam spłynie i trzeszczenie w uchu ustanie.
Trzaski w uszach: kiedy udać się do lekarza i jakie badania zrobić?
Każdy rodzaj szumów usznych, które trwają dłużej niż 5 minut i występują częściej niż raz w tygodniu, wymaga wizyty u lekarza. Na początku należy zgłosić się do lekarza rodzinnego. W razie potrzeby da skierowanie do laryngologa. Specjalista sprawdzi, czy w uszach nie zalega woszczyna. Obejrzy ucho oraz nos i gardło.
Jeśli nie znajdzie tam przyczyny problemów, skieruje nas na badania:
-
otoskopia – ocenia drożność przewodu słuchowego zewnętrznego oraz błonę bębenkową;
-
testy stroikowe – sprawdzą, czy uszkodzone jest samo ucho czy elementy drogi przekazującej informację do mózgu;
-
audiometria tonalna – sprawdza zdolność słyszenia dźwięków różnej głośności i tonacji (dźwięki niskie i wysokie).
Wszystkie badania są refundowane, uzupełniają się wzajemnie. Jeśli znajdzie przyczynę, wdroży leczenie trzasków w uszach lub podpowie sposoby na zapobieganie trzaskom.
Kiedy mówimy o szumach usznych?
Jeżeli w uchu występuje przewlekłe trzeszczenie, a inne przyczyny zostały wykluczone, najprawdopodobniej są to szumy uszne. Nie jest to jednak powód do rozpaczy, ponieważ istnieje wiele metod leczenia szumów usznych w zależności od przyczyny dolegliwości. Szumy uszne przewlekłe mogą występować u ludzi w różnym wieku i o różnym zdrowiu. Częstość występowania szumów usznych może być trudna do określenia ze względu na różnorodność przyczyn oraz fakt, że nie wszyscy ludzie z szumami usznymi szukają pomocy medycznej.
Według różnych źródeł, szumy uszne występują u około 10-20% populacji, co oznacza, że mogą być dosyć powszechne. Mogą pojawić się u osób w różnym wieku, choć częściej występują u osób starszych. Szumy uszne przewlekłe mogą być również bardziej powszechne u osób narażonych na hałas lub mających inne problemy zdrowotne, takie jak uszkodzenia słuchu, zaburzenia krążenia krwi, problemy neurologiczne czy zaburzenia psychiczne.
Warto zauważyć, że nie wszyscy, którzy doświadczają szumów usznych, odczuwają je w taki sam sposób ani w takim samym stopniu. Dla niektórych szumy uszne mogą być tylko delikatnym dźwiękiem w tle, który nie wpływa znacząco na ich codzienne funkcjonowanie, podczas gdy dla innych mogą być one uciążliwe i znacznie pogarszać jakość życia.
W wielu przypadkach możemy sami sobie pomóc. Terapie relaksacyjne lub słuchanie innych dźwięków, które maskują szumy uszne, przynoszą ulgę wielu osobom cierpiącym na te dolegliwości.
Rozpoznanie szumów usznych i wyjaśnienie przewlekłego szumu lub trzasku w uchu, wymaga wizyty u laryngologa.
Czym są obiektywne szumy uszne i czym się różnią?
Obiektywne szumy uszne to dźwięki słyszalne przez lekarza lub innego obserwatora przy użyciu narzędzi diagnostycznych, takich jak stetoskop lub specjalistyczne urządzenia. Te dźwięki są generowane wewnątrz lub wokół ucha. Przyczyny obiektywnych szumów usznych to najczęściej fizyczne anomalie lub zaburzenia w obrębie struktur anatomicznych ucha lub głowy.
Rodzaje szumów usznych obiektywnych to:
-
Szum naczyniowy: Spowodowany przez nieregularny przepływ krwi wokół ucha lub wewnątrz ucha, na przykład z powodu zwężenia naczyń krwionośnych lub naczyniaków.
-
Szum mięśniowy: Wywołany przez napięcie lub drżenie mięśni wokół ucha lub wewnątrz ucha, na przykład mięśni szyi lub żuchwy.
-
Szum szkieletowy: Powstaje, gdy dźwięki są transmitowane przez struktury kostne w głowie, takie jak kości czaszki lub szczęki.
-
Szum oto-mózgowy: Spowodowany przez zaburzenia neurologiczne lub mózgowe, takie jak drgawki, nowotwory, urazy lub inne patologie.
W odróżnieniu od obiektywnych szumów usznych, subiektywne szumy uszne są słyszalne tylko przez osobę doświadczającą problemu i nie można ich zarejestrować za pomocą narzędzi diagnostycznych. Są one subiektywne, ponieważ nie mają fizycznej przyczyny zewnętrznej i wynikają raczej z percepcji dźwięku przez mózg.
W przypadku obiektywnych szumów usznych, lekarz może przeprowadzić badanie fizyczne i stosować różne narzędzia diagnostyczne, aby ocenić i zidentyfikować przyczynę dźwięku. Jeśli obiektywne szumy uszne są uciążliwe lub powodują problemy zdrowotne, leczenie może być konieczne i zazwyczaj jest ukierunkowane na leczenie przyczynowe lub zarządzanie objawami.
Diagnostyka i leczenie szumów usznych
Diagnostyka szumów usznych obejmuje kompleksowe podejście mające na celu zidentyfikowanie przyczyny oraz ocenę nasilenia i wpływu objawów na codzienne funkcjonowanie pacjenta. Lekarz może przeprowadzić wywiad medyczny, w którym zbiera informacje na temat historii zdrowia pacjenta. Lekarz zapyta o tryb życia, ekspozycję na hałas, objawy szumów usznych oraz inne istotne czynniki.
W trakcie badania fizycznego lekarz ocenia stan uszu, głowy oraz narządów związanych z przetwarzaniem dźwięku. Dodatkowo mogą być przeprowadzane testy słuchu, w tym audiometria, aby ocenić poziom słuchu oraz audiometria wywołana, która może pomóc w identyfikacji obiektywnych szumów usznych.
W przypadku potrzeby, lekarz może zalecić dalsze badania, takie jak obrazowanie głowy (np. rezonans magnetyczny) w celu oceny struktur anatomicznych ucha i głowy, czy badania krwi w celu wykluczenia potencjalnych zaburzeń metabolicznych lub infekcyjnych.
Leczenie szumów usznych zależy od przyczyny i indywidualnych potrzeb pacjenta. W przypadku obiektywnych szumów usznych, leczenie może być ukierunkowane na leczenie przyczynowe, takie jak leczenie zaburzeń krążenia krwi, chirurgiczne usuwanie naczyniaków lub inne procedury medyczne. W przypadku szumów usznych o podłożu neurologicznym, leczenie może obejmować terapię farmakologiczną lub terapie rehabilitacyjne.
W przypadku szumów usznych o podłożu subiektywnym, czyli tych, które nie mają fizycznej przyczyny zewnętrznej, leczenie może być bardziej skomplikowane i ukierunkowane na zarządzanie objawami. Leczenie trzasków w uchu może obejmować terapie dźwiękowe, terapie behawioralne, techniki relaksacyjne oraz terapie psychologiczne, takie jak terapia poznawczo-behawioralna.
Jakie są skutki szumów usznych?
Skutki szumów usznych mogą być różnorodne i wpływać na różne aspekty życia pacjenta, zarówno fizyczne, jak i emocjonalne. Niektóre z głównych skutków szumów usznych to:
-
Zakłócenie jakości życia: Szumy uszne mogą znacząco zakłócać codzienne funkcjonowanie, zaburzając sen, koncentrację, pracę, naukę, relacje społeczne i ogólny komfort życia. Osoby dotknięte szumami usznymi mogą odczuwać frustrację, bezsenność, zmęczenie oraz pogorszenie nastroju.
-
Stres i lęk: Szumy uszne mogą prowadzić do wzrostu poziomu stresu, lęku i depresji u pacjentów, zwłaszcza jeśli objawy są uciążliwe i przewlekłe. Niepewność co do przyczyny, trudności w radzeniu sobie z dźwiękami oraz obawa przed utratą słuchu mogą dodatkowo nasilać stany emocjonalne.
-
Problemy ze snem: Szumy uszne mogą utrudniać zasypianie, prowadzić do częstszego przebudzania w nocy oraz zmniejszać jakość snu. Nieprawidłowy sen może prowadzić do pogorszenia ogólnego samopoczucia i obniżenia wydajności w codziennych czynnościach.
-
Zmiany w zachowaniu: Osoby z szumami usznymi mogą zmieniać swoje zachowania, unikając sytuacji, które mogą pogorszyć objawy, takie jak hałas czy stresujące sytuacje. Mogą również ograniczać aktywność społeczną lub zawodową, co może prowadzić do izolacji społecznej lub ograniczenia możliwości zawodowych.
-
Pogorszenie funkcji poznawczych: Niektóre badania sugerują, że szumy uszne mogą wpływać na funkcje poznawcze, takie jak koncentracja, pamięć i procesy myślenia. Trudności w skupianiu uwagi oraz problem z zapamiętywaniem informacji mogą być częstym skutkiem szumów usznych.
W związku z tym ważne jest zrozumienie potencjalnych skutków szumów usznych i skonsultowanie się z lekarzem w przypadku doświadczania tego problemu. Wczesna diagnoza i odpowiednie zarządzanie objawami mogą pomóc w złagodzeniu skutków szumów usznych oraz poprawić jakość życia pacjenta.
